Locatie van het elektriciteitsstation
Het bestaande elektriciteitsstation staat aan de Nieuwe Uilenburgerstraat 27. Het elektriciteitsstation blijft aan de Nieuwe Uilenburgerstraat, maar schuift op naar rechts en wordt opgesplitst in een transformatorgebouw en een schakelgebouw.
Schets van het nieuwe elektriciteitsstation.
Kenmerken
Locatie: het schakelgebouw komt op de huidige plek van de monumentale onderwijzerswoning. Deze wordt hiervoor verplaatst. Het transformatorgebouw komt langs de gracht.
De transformatoren komen verder van de woningen af te staan, waardoor er geen woningen in het EMV-contour vallen
Afmetingen van het transformatorgebouw: 25 meter lang, 11,7 meter breed en 16 meter hoog
Afmeting van het schakelgebouw: 25 meter lang, 15,5 meter breed en 12,5 meter hoog
Omgevingsplanwijziging: is nodig
Bouwperiode: circa 4 jaar
Tijdelijk station nodig: nee
Plan ouderenhuisvesting: moet aangepast worden, maar kan het eerder genoemde volume wel behouden
Locatiebesluit
Het dagelijks bestuur van stadsdeel Centrum heeft ingestemd met de locatie van het elektriciteitsstation. Dit is vastgelegd in een locatiebesluit. Dit is op 14 februari 2025 gepubliceerd in het gemeenteblad.
Met het locatiebesluit verleent de gemeente haar medewerking aan de ruimtelijke procedures die nodig zijn om het plan te realiseren. Onderdelen van het locatiebesluit zijn:
- De locatie van het elektriciteitsstation.
- De inpassing van de bijbehorende kabelverbindingen.
- De verplaatsing van het gemeentelijk monument, de voormalige dienstwoning van de Sophie Rosenthal Bewaarschool, naar de plek waar nu het elektriciteitsstation staat.
- De mogelijkheid voor ouderenhuisvesting op de plek waar nu het elektriciteitsstation staat.
Een plan voor het hele gebied
Om ervoor te zorgen dat het nieuwe elektriciteitsstation, de ouderenhuisvesting en het gemeentelijk monument (ruimtelijk) goed in de omgeving passen, maakt stadsdeel Centrum een Stedenbouwkundig Programma van Eisen (SPVE). Het SPVE beschrijft de wensen en eisen voor de inrichting en het gebruik van de ruimte. In het tweede kwartaal van 2025 organiseert de gemeente meerdere sessies waarin omwonenden kunnen meedenken over het SPVE.
Meer weten?
Het projectteam vroeg het dagelijks bestuur (DB) van stadsdeel Centrum om een locatiebesluit te nemen over de vernieuwing van het elektriciteitsstation op Uilenburg. Om tot een locatiebesluit te komen, heeft het DB de verschillende belangen zorgvuldig afgewogen, waaronder de urgentie van versterking van het stroomnet, de wensen ten aanzien van ruimtegebruik in het centrum, de kosten, overlast en veiligheid.
Het proces voor het locatiebesluit was als volgt:
- Begin september adviseerde de afdeling Monumenten & Archeologie van gemeente Amsterdam het DB over het verplaatsen van het gemeentelijk monument, de voormalige dienstwoning van de Sophie Rosenthal Bewaarschool.
- Vervolgens heeft het DB alle belangen afgewogen en een voorlopige beslissing genomen over de plek van het vernieuwde elektriciteitsstation.
- Daarna bracht de stadsdeelcommissie een advies uit aan het DB over de plek van het vernieuwde elektriciteitsstation. De vergaderingen van de stadsdeelcommissie in aanloop naar dit advies waren openbaar. Inspreken was mogelijk.
- Na ontvangst van het advies van de stadsdeelcommissie nam het DB een definitief locatiebesluit.
Voor deze nieuwe variant moet de voormalige dienstwoning van de Sophie Rosenthal Bewaarschool, wat Joods cultureel erfgoed is, worden verplaatst. Wij zijn ons bewust van de gevoeligheden en gaan hier zorgvuldig mee om.
Uit (technisch) onderzoek blijkt dat het gemeentelijk monument in haar huidige staat kan worden verplaatst. Op basis van interne verkenningen en het bewonersonderzoek verwachten we dat er voldoende draagvlak is voor de verplaatsing indien dit zorgvuldig gebeurt en het monument op de nieuwe plek beter toegankelijk wordt.
In de nieuwe variant valt de kavel van het huidige elektriciteitsstation vrij. Het monument wordt naar deze locatie verplaatst en komt daarmee, samen met de ouderenhuisvesting, op de plek waar vroeger de Sophie Rosenthal bewaarschool stond. Zo markeert het monument straks nog steeds een belangrijke plek in de Joodse geschiedenis op Uilenburg. Deze locatie is gekozen na overleg met de afdeling Monumenten en Archeologie van de gemeente en zal, ook in afstemming met belangenorganisaties, zorgvuldig in de nieuwbouw worden ingepast. Hierover vindt op een later moment besluitvorming plaats.
In het oorspronkelijke plan van de ouderenhuisvesting werd rekening gehouden met 1.288 vierkante meter bruto vloeroppervlak (BVO), te ontwikkelen in de bestaande bebouwing van de Werf (Nieuwe Uilenburgerstraat 57-59). Hier verandert in de nieuw variant niets aan, dus deze gebouwen zijn wederom beschikbaar.
In het oorspronkelijke plan van de ouderenhuisvesting werd 1.700 vierkante meter BVO toegevoegd rondom het gemeentelijke monument: de oude onderwijzerswoning. In de nieuwe variant komt op deze plek het nieuwe elektriciteitsstation te staan en wordt het monument verplaatst. De plek van het huidige elektriciteitsstation valt daardoor vrij.
Op de vrijgevallen locatie ontstaat ruimte voor het te verplaatsen gemeentelijk monument en ontstaat ook ruimte voor ouderenhuisvesting. In de nieuwe situatie kan tenminste 1.700 m2 BVO ouderenhuisvesting worden toegevoegd. Gemeente Amsterdam gaat op zoek naar een mogelijke ontwikkelaar om deze ontwikkeling van de ouderenhuisvesting op te pakken.
Liander en gemeente Amsterdam hebben drie andere varianten onderzocht.
Variant 1: terug op de huidige plek
- Locatie: zelfde plek als huidig station. Kleiner van omvang en dus iets verder van de bestaande bebouwing dan nu het geval is.
- Omgevingsplanwijziging: nee
- Bouwperiode: circa 5 jaar
- Tijdelijk station nodig: ja
Variant 2: opgeschoven
- Locatie: op de plek van de oude onderwijzerswoning. Dit monument moet hiervoor worden verplaatst.
- Omgevingsplanwijziging: is nodig
- Bouwperiode: circa 3 jaar
- Tijdelijk station nodig: nee
- Plan ouderenhuisvesting: moet aangepast worden
Variant 3: opgesplitst
- Locatie: transformatorgebouw links van de oude onderwijzerswoning, het schakelgebouw op de plek van het gemeentelijk provisorium
- Omgevingsplanwijziging: is nodig
- Bouwperiode: circa 4 jaar
- Tijdelijk station nodig: ja
- Plan ouderenhuisvesting: moet aangepast worden
Om het elektriciteitsstation op deze plek te kunnen realiseren, moet Liander verschillende procedures doorlopen en vergunningen aanvragen. Hier zijn officiële inspraakmomenten aan gekoppeld.
Omgevingsplanprocedure of er wordt een vergunning aangevraagd voor een Buitenplanse omgevingsplanactiviteit (BOPA)
Liander moet een omgevingsplanprocedure doorlopen of een BOPA-vergunning aanvragen om het elektriciteitsstation op de voorkeurslocatie te kunnen realiseren. Hier zijn officiële inspraakmomenten aan gekoppeld:
- Mogelijkheid tot indienen zienswijze tijdens de terinzagelegging
- Mogelijkheid tot indienen beroep na het vaststellen van het omgevingsplan
- Mogelijkheid tot indienen bezwaar en beroep op de BOPA
Diverse bouw-, sloop- en omgevingsvergunningen, inclusief een vergunning voor het verplaatsen van het monument.
Aan deze vergunningsprocedures zijn officiële inspraakmomenten (mogelijkheid tot bezwaar en beroep) gekoppeld.
Omwonenden vragen zich af of het station niet ergens anders in de stad gebouwd kan worden. Het is een grote opgave om ruimte in de stad te vinden voor elektriciteitsstations. Amsterdam is dicht bebouwd en functies liggen dicht op elkaar, vooral in het centrum.
Een alternatieve locatie voor elektriciteitsstation Uilenburg moet minimaal aan deze eisen voldoen:
De locatie moet binnen het vastgestelde zoekgebied vallen: in het gebied waar het station stroom aan levert (het voedingsgebied) én binnen een straal van 1 km van het huidige elektriciteitsstation op Uilenburg.
Het minimaal benodigde grondoppervlak is 42 meter x 37 meter.
De locatie valt niet binnen de Hoofdgroenstructuur van de gemeente Amsterdam.
De gemeente Amsterdam heeft ingenieursbureau Royal HaskoningDHV gevraagd om alternatieve locaties te zoeken voor het elektriciteitsstation buiten het Uilenburgereiland. Het rapport van Royal HaskoningDHV kunt u inzien. Hieronder benoemen we in het kort de bevindingen.
In de analyse van RoyalhaskoningDHV komen onderstaande locaties naar voren:
Mr. Visserplein
Nieuwmarkt
De Dam
Beursplein
De Dam, de Nieuwmarkt en het Beursplein vallen op voorhand af in verband met beschermd stadsgezicht en grote drukte. In de locatiestudie is Mr Visserplein verder onderzocht aan de hand van de volgende criteria:
Gemeentelijk beleid
Kabels en leidingen
Elektromagnetische velden (EMV)
Verlies openbare ruimte
(Bouw)overlast
De tweede en vijfde criteria pakken bij het Mr. Visserplein (zeer) nadelig uit vergeleken met de Nieuwe Uilenburgerstraat. Het verleggen van de kabels en de leidingen bij verplaatsing van het elektriciteitsstation naar het Mr. Visserplein levert ontoelaatbaar meer bouwoverlast op dan bij uitbreiding van het station op Uilenburg. Er moet dan een aanzienlijk deel van de ondergrondse infrastructuur door de stad opnieuw worden aangelegd. Verder spelen, naast de verkeersveiligheid en doorstroom van verkeer in de binnenstad, de bouwtijd, de capaciteit bij Liander en de veel hogere bouwkosten een grote rol bij afweging van de alternatieven. Op basis hiervan concludeert het projectteam dat het uitbreiden van het elektriciteitsstation op Uilenburg de enige realistische optie is.
Het gebied waar een elektriciteitsstation stroom aan levert, noemen we het voedingsgebied. Elektriciteitsstations worden altijd in het voedingsgebied gebouwd. De belangrijkste reden hiervoor is een zo kort mogelijke afstand tot de eindgebruiker, waardoor de kabelverbindingen zo kort mogelijk kunnen blijven. Daardoor:
- gaat er zo min mogelijk stroom verloren bij het transport. Het draagt dus bij aan een efficiënt en betrouwbaar stroomnet met minder kans op storingen.
- besparen we kosten. Het draagt dus bij aan een betaalbaar stroomnet.
- besparen we schaarse ruimte onder de grond
Zowel op Uilenburg als op het Mr. Visserplein is er voldoende ruimte boven de grond om het elektriciteitsstation te bouwen. De keuze voor de locatie van het elektriciteitsstation is een afweging die door het dagelijks bestuur van Stadsdeel Centrum is gemaakt. Beide locaties hebben gevolgen voor de omgeving en de openbare ruimte.
Redenen om het elektriciteitsstation op Uilenburg terug te laten keren en niet te verplaatsen naar het Mr. Visserplein zijn:
Verplaatsing voorkomt niet dat er werkzaamheden gaan plaatsvinden op Uilenburg
Als het elektriciteitsstation weggaat, komt er iets anders voor in de plaats. Er gaan hoe dan ook sloop- en bouwwerkzaamheden plaatsvinden op Uilenburg.
Verplaatsing naar het Mr. Visserplein zorgt voor aanzienlijk meer overlast voor de stad
De bouw van een elektriciteitsstation op een verkeersplein geeft niet alleen overlast voor de directe omgeving, maar ook voor de doorstroming van het verkeer en de verkeersveiligheid in het centrum. Daarnaast moeten alle ondergrondse kabelverbindingen met het station meeverhuizen. Dat betekent een enorme operatie waarvoor in een veel groter gebied de straten voor langere tijd open moeten.
Het kost aanzienlijk meer tijd
De vernieuwing van het elektriciteitsstation is urgent. Het station is verouderd, voor sommige technische installaties zijn geen reserveonderdelen meer beschikbaar en het station kan niet voldoen aan de groeiende vraag naar stroom. Verplaatsing van het elektriciteitsstation zou betekenen dat met veel verschillende partijen de knelpunten boven en onder de grond (denk aan riolering, warmte- en waterleidingen etc.) opgelost moeten worden. Het elektriciteitsstation kan pas in gebruik worden genomen als alle kabelverbindingen zijn aangelegd. Dit kost tenminste vijf jaar extra tijd.
Het leidt tot veel hogere kosten
Alle extra werkzaamheden, met daar bovenop de benodigde aanpassingen van de infrastructuur op het Mr. Visserplein, inclusief tijdelijke verkeersmaatregelen, leiden tot substantieel hogere kosten van tientallen miljoenen euro's.
Het Marineterrein ligt buiten het voedingsgebied, maar wel binnen een straal van 1 kilometer van het bestaande elektriciteitsstation op Uilenburg. Daarom vraagt een aantal mensen of we die locatie serieus willen onderzoeken. Voor het projectteam is het Marineterrein geen alternatief, vanwege:
- de langere kabelverbindingen, omdat het Marineterrein buiten het voedingsgebied ligt. Met als gevolg: een minder efficiënt, minder betrouwbaar en minder betaalbaar stroomnet
- dezelfde argumenten als bij het Mr. Visserplein zijn ook van toepassing op het Marineterrein: meer overlast voor de stad, langere bouwtijd, hogere kosten en het voorkomt niet dat er sloop- en bouwwerkzaamheden op Uilenburg plaatsvinden.
- de extra obstakels voor de tientallen kabelverbindingen zoals watergangen en de tunnelbak van de IJ-tunnel.