Extra elektriciteitskabels nodig voor versterking stroomnet Friese Waddeneilanden

Net als in de rest van Nederland wordt op de Friese Waddeneilanden volop verduurzaamd. Aardgas maakt plaats voor alternatieven, zoals elektriciteit. Daarnaast wordt ook steeds meer elektriciteit duurzaam opgewekt met zonnepanelen. In de toekomst neemt dit nog sterk toe. Op dit moment is er al een tekort aan transportcapaciteit op het elektriciteitsnet op de eilanden. De aanleg van extra wadkabels moet de verduurzaming van het energiesysteem per eiland verder faciliteren en tegelijkertijd het stroomnet betrouwbaar houden.

Onderzoek om extra kabels te voorkomen

In 2023 tekenden de provincie Fryslân, de vier Waddeneilanden en netbeheerder Liander een intentieverklaring voor de verduurzaming van de eilanden. Het doel van de verklaring was om de samenwerking te versterken en gezamenlijk te onderzoeken welke (alternatieve) mogelijkheden er zijn om in de toekomstige energiebehoefte op de Friese eilanden te voorzien. Het uitgangspunt was om extra kabels door de Waddenzee te voorkomen, gezien de kwetsbaarheid van de Wadden en de impact op flora en fauna.

Inmiddels zijn de onderzoeken afgerond en is duidelijk dat de kabels van alle eilanden (bijna) vol zitten. Alternatieve oplossingen zijn niet vergaand genoeg om in de toenemende vraag te voorzien. Om de betrouwbaarheid van het stroomnet op de eilanden hoog te houden, zijn nieuwe kabels noodzakelijk.

De situatie per eiland:

Vlieland: op Vlieland kunnen extra kabels worden voorkomen, mits iedere inwoner, toerist en ondernemer elk moment van de dag hun verbruik aanpassen. Dat is geen realistisch scenario. Daarnaast heeft Vlieland nu geen reservekabel, wat de andere eilanden wel hebben. Een reservekabel is nodig om het net minder kwetsbaar te maken en inwoners permanent van stroom te voorzien.

• Terschelling: op het eiland is momenteel al geen extra transportcapaciteit beschikbaar. Om het net uit te breiden, is de aanleg van extra kabels de enige optie.
• Ameland: het eiland wil in 2035 volledig over zijn op duurzame energie. Om dit te realiseren werkt Ameland toe naar Slim Energienet Ameland; een energienet waar alle energiestromen (elektriciteit, warmte, moleculen) bij elkaar komen en zo slim mogelijk worden uitgewisseld. Hoewel is voorzien dat de bestaande kabelcapaciteit dan optimaler wordt benut zal extra kabelcapaciteit nodig blijven.
• Schiermonnikoog: de huidige 10 kV-kabel is vol. Uit het onderzoek blijkt dat deze kabels niet over kunnen naar 20 kV, wat wel noodzakelijk is om het eiland te laten verduurzamen en ontwikkelingen mogelijk te maken. Ook hier is dus nieuwe energieinfra nodig. 

Plan van aanpak

De aanleg van nieuwe kabels door de Waddenzee heeft impact op de natuur, een uniek Natura 2000-gebied. De komende tijd werken de partijen verder aan het plan van aanpak voor de aanleg van de nieuwe elektriciteitskabels. Dat gebeurt onder andere samen met natuurorganisaties.  Zo is Liander al begonnen met het bestuderen van mogelijk tracés voor de kabels van wal naar de eilanden.  

Het totale project, van plan tot realisatie, zal naar verwachting zo’n tien jaar duren.