Gezamenlijk actieprogramma tegen netcongestie op laagspanningsnet
Demissionair minister Jetten heeft vandaag de actieagenda netcongestie laagspanning aan de Tweede Kamer aangeboden om problemen met overbelasting op het laagspanningsnet tegen te gaan. Binnen het Landelijk Actieprogramma Netcongestie – Laagspanning* werken we intensief samen om ervoor te zorgen dat er minder drukte ontstaat op het stroomnet in wijken waar kleine gebruikers zoals huishoudens en kleine bedrijven afhankelijk zijn van elektriciteit.
De energietransitie is nu echt op stoom. Ook steeds meer consumenten en kleine bedrijven zijn flink aan het verduurzamen. Het tempo waarin Nederland verduurzaamt, vraagt echter veel van het elektriciteitsnet.
Het elektriciteitsnet in woonwijken moet flink worden uitgebreid om alle nieuwe aansluitingen en verzoeken voor een zwaardere aansluiting te kunnen realiseren. Dit is een gigantische opgave. In de periode tot 2033 verwacht Liander om bijna 40.000 kilometer elektriciteitskabel te leggen, 23.000 transformatorhuisjes te plaatsen en te vernieuwen. Liander investeert maximaal om voldoende capaciteit te creëren op het elektriciteitsnet voor de groeiende elektriciteitsvraag: in de periode 2024-2026 ruim 4 miljard euro.
Uitdagingen stroomnet in de wijk
Onze mensen werken hard om het stroomnet aan te passen, zodat consumenten hun verduurzamingsplannen kunnen uitvoeren. Een stevige klus die we niet zo snel kunnen uitvoeren als het tempo waarmee de vraag naar elektriciteit stijgt. Naast dat dit een gigantische opgave is, hebben we ook te maken met personeels- en materiaaltekorten waardoor we niet overal tegelijk aan de slag kunnen. Dat kan vervelende gevolgen hebben voor de bewoners en kleine bedrijven die zijn aangesloten op dit laagspanningsnet. Zo kunnen zij soms knipperende verlichting in huis ervaren of niet altijd hun zelf opgewekte zonne-energie kunnen terugleveren.
Intensieve samenwerkingen
Om deze noodzakelijke uitbreiding en versterking van de stroomnetten in de wijken tijdig te realiseren, zijn voldoende arbeidskrachten, materiaal, financiering en ruimte nodig. Het vereist ook goede samenwerking tussen regionale netbeheerders en gemeenten om ervoor te zorgen dat plannen goed op elkaar zijn afgestemd, er grond beschikbaar is, vergunningsprocedures snel verlopen en inwoners/kleinverbruikers goed en tijdig worden geïnformeerd.
Netbeheerders zetten, samen met hun partners, alles op alles om de uitdagingen op het stroomnet in de wijk tegen te gaan. Ze richten zich op drie verschillende sporen:
1. Het versnellen van het verzwaren en uitbreiden van de laagspanningsnetten
We verzwaren en breiden bijna álle laagspanningsnetten uit. Daarom pakken we het stroomnet buurt voor buurt aan. Zo verminderen we de overlast voor de bewoners en kunnen we slimmer werken. Ook moet er een vaste aanpak komen voor het sneller vinden van de benodigde ruimte en wordt samenwerking met gemeenten verder opgezocht om zo ook communicatie richting de klanten te verbeteren.
2. Het verbeteren van het inzicht in de (toekomstige) belasting van de laagspanningsnetten
We willen beter begrijpen hoeveel elektriciteit huishoudens en kleinverbruikers gebruiken in laagspanningsnetten. Zo plaatsen wij sensoren om details te krijgen over de capaciteit en drukke momenten. In tegenstelling tot grotere elektriciteitsnetten weten we nu nog niet genoeg over het gebruik op wijkniveau. Er zijn eerder afspraken gemaakt met de Autoriteit Persoonsgegevens over het (geanonimiseerd) gebruik van verbruiksdata van slimme meters, en we werken nu hiervoor een aanpak uit. Sensoren en data helpen om te bepalen waar, wanneer en hoe het elektriciteitsnet versterkt moet worden.
3. Lokale afstemming van elektriciteitsvraag en -aanbod ter voorkoming van piekbelasting
Een tekort aan capaciteit kunnen we bijvoorbeeld voorkomen door laadpalen automatisch aan te passen aan de beschikbare capaciteit op het elektriciteitsnet (netbewust laden). Slimme apparaten, zoals laadpalen en warmtepompen, helpen hierbij. De overheid werkt aan maatregelen, zoals bi-directioneel laden voor elektrische auto's en het beperken van het uitschakelen van zonnepanelen. Flexibel laden wordt standaard in contracten met gemeenten voor openbare laadpalen.
Consument kan meehelpen
Naast de extra inspanningen van netbeheerders en overheden kunnen consumenten drukte op het laagspanningsnet helpen voorkomen door bewuster om te gaan met het gebruik van stroom.Door bijvoorbeeld minder energie te gebruiken tijdens piekuren – van 07.00 – 09.00 uur ‘s morgens en van 17.00 – 21.00 uur ’s avonds. Ook kunnen consumenten gebruik maken van slimme apparaten die rekening houden met de drukte op het net, bijvoorbeeld bij het laden van elektrische voertuigen.
Het is slim om zonnestroom direct te gebruiken wanneer deze wordt opgewekt. Zet daarom overdag – als de zon volop schijnt – apparaten die veel energie verbruiken aan, zoals de wasmachine, de droger of vaatwasser aan.
Lees de reactie van Netbeheer Nederland.
*Het Landelijke Actieprogramma Netcongestie bestaat uit: Netbeheerders, EZK, VNG, IPO, BZK, IenW, ACM, kennisinstellingen, brancheorganisaties en marktpartijen.